Twee doden in de bodybuild-wereld in korte tijd leveren een golf aan media-aandacht op, die zeker niet altijd positief is voor de sport. Is dat terecht en is bodybuilding echt levensgevaarlijk? Natuurlijk niet, maar je moet wel weten waar je mee bezig bent.
De dood van twee bodybuildingiconen houdt de gemoederen binnen, maar zelfs ook buiten de sport aardig bezig. In augustus stierf eerst de pas 26-jarige top IFBB-professional Dallas McCarver en enkele dagen later overleed Rich Piana, nadat hij al een tijdje in kunstmatige coma werd gehouden. Piana was 46 en hoewel hij geen succesvol wedstrijdbodybuilder was, had hij wel een enorme schare fans in deze wereld. Zijn ruim twee miljoen volgers op de sociale media en de waanzinnig lange rijen die hij op expo’s altijd naar zijn 5% Nutrition-stand trok, bewezen dat.
In dit artikel
Social media
Direct na deze twee gebeurtenissen barstte het los op internetfora, Facebook en Instagram. Naast heel veel steunbetuigingen en condoleances, waren er ook ontzettend veel mensen die vonden dat deze sterfgevallen een kwestie waren van ‘eigen schuld, dikke bult’, de twee sporters hadden de vroegtijdige dood aan zichzelf en hun levensstijl te danken. Deze mensen gingen er vanuit dat de doodsoorzaak direct verband hield met het gebruik van diverse dopinggeduide middelen, zoals anabole steroïden, groeihormoon of insuline.
Deze reactie is tegenwoordig helemaal niet vreemd. Iedere keer dat er een bodybuilder vroegtijdig overlijdt, zie je deze opmerkingen. De mogelijkheden om te reageren zijn talrijk en een reactie is zo geplaatst. Vaak gaat dergelijk nieuws al snel gepaard met lijstjes van overleden bodybuilders. Dat ziet er angstaanjagend uit en levert veel kijkers en lezers op, maar er zit in sommige gevallen meer dan twintig jaar tussen de overlijdensberichten. Ga maar eens op zoek naar een lijst van vroegtijdig overleden bodybuilders en je zult zien dat je veel namen herkent.
We hebben een lijst samengesteld van namen die we in de media tegen zijn gekomen:
- Art Atwood
- Luke Wood
- Dalls McCarver
- Rich Piana
- Mike Mentzer
- Ray Mentzer
- Don Youngblood
- Paul DeMayo
- Andreas Munzer
- Mohammed Benaziza
- Ron Teufel
- Sonny Schmidt
- Robert Benavente
- Charles Durr
- Fanny Barrios
- Edward Kawak
- Derek Anthony
- Dave Johns
- Frank Hillebrand
- Ray McNeill
- Don Ross
- Gregor Koman
- Ed van Amsterdam
- Erik Fromm
- Greg DeFerro
- Hans Hopstaken
- Nasser el Sonbaty
- Greg Kovacs
Doodsoorzaken
Wat wil deze lijst zeggen? Er sterven elke dag mensen vroegtijdig. Hart- en vaatziekten en kanker zijn de meest voorkomende doodsoorzaken. Als het echt jonge mensen betreft, komen daar zelfmoord en (verkeers)ongelukken bij. De gemiddelde levensverwachting is de laatste decennia gestegen van 73 naar ongeveer 80 jaar voor mensen die nu worden geboren. Iedereen die tegenwoordig voor het zestigste levensjaar sterft, kun je dus als ‘vroegtijdig overleden’ aanduiden.
Paul DeMayo
Belangrijk is om te kijken naar de doodsoorzaken van de mannen op de lijst. Dat klinkt heel logisch, maar zo denken de media er blijkbaar niet over. In het lijstje met vroeg overleden bodybuilders staat iemand die vermoord is en ook iemand die door een overdosis heroïne is overleden. De meeste overleden echter door hart- of orgaanfalen. Dat zou je opmerkelijk kunnen vinden, maar dit is echt niet alleen bij bodybuilders het geval. Het hartfalen veroorzaakte een zuurstoftekort waaraan hij na een tijd in coma te hebben gelegen, overleed. Waarschijnlijk was een aangeboren hartprobleem de oorzaak.
Uiteraard zijn er ook bodybuilders met zo’n aangeboren aandoening, met erfelijke aanleg voor bijvoorbeeld een hoog cholesterolgehalte of dichtslibbende aders. Zoals die er ook onder voetballers, hardlopers en banketbakkers zijn. Het is dus niet vreemd dat er ook onder bodybuilders een aantal mensen op jonge leeftijd overlijdt, simpelweg omdat onder elke groep nu eenmaal een percentage vroeg overlijdt aan dergelijke aandoeningen. Er gaan bodybuilders op vroege leeftijd dood, er gaan niet-bodybuilders op vroege leeftijd nodig. Dat is logisch.
Luke Wood
Terug naar de recente verschrikkelijke gevallen. Als doodsoorzaak voor Dallas McCarver wordt gezegd dat hij in zijn voeding stikte. Over Rich Piana doen verschillende verhalen de ronde. Hij zou gevallen zijn, hij zou een overdosis hebben gebruikt, of het zou met insuline te maken hebben. Feit is echter dat we het niet weten. We kunnen het niet weten. We waren er niet bij.
Risico’s
Maar we moeten wel eerlijk blijven. Het percentage bodybuilders dat vroegtijdig overlijdt, ligt hoger dan gemiddeld en is wellicht te vergelijken met het de problemen in het wielrennen zo’n vijftien tot twintig jaar geleden. We kunnen niet ontkennen dat er in onze sport veel, langdurig en vaak doping wordt gebruikt en dat de cocktail aan middelen steeds uitgebreider wordt.
Dallas viel enkele maanden voor zijn plotselinge dood al een keer flauw op een podium en Rich Piana was bijzonder eerlijk over het feit dat hij al twintig jaar anabole steroïden gebruikte, dat hij zichzelf injecteerde met synthol en dat hij nog veel meer middelen gebruikte die niet bedoeld zijn voor gezonde mensen. Ook een feit is dat hoewel veel bodybuilders naar buiten toe hun gebruik bagatelliseren, ze bijna zonder uitzondering heus wel weten dat er risico’s kleven aan het gebruik van dit soort middelen. Diuretica zijn killing voor de nieren.
Gregor Koman
Anabolica verlagen de goede cholesterolspiegels, verharden de aderen, kunnen ongunstig zijn voor de bloeddruk en belasten de lever. Insuline kan suikerziekte veroorzaken en belast de organen. Groeihormoon onderdrukt andere hormonen en kan tot vergroting van de organen leiden. Zo kunnen we de hele lijst bijwerkingen opsommen.
Media
We ontkennen de risico’s van de sport dus zeer zeker niet, maar zien ook dat er in elke groep mensen – welke criteria je ook neemt – altijd mensen zijn die vroegtijdig overlijden. We zien een groot probleem bij de media die ons van deze zaken op de hoogte brengen. Als een bodybuilder om het leven komt omdat hij bijvoorbeeld een hersentumor heeft, dan nog zal de media het zo opschrijven: ‘Bodybuilder spoot zichzelf dood’.
Toen Ludwig van Dam in 1999 overleed in een tandartsstoel in Egypte, volledig buiten zijn schuld om, stond er in de krant “Bodybuilder overleden op vakantie”, met de nodige suggesties dat hij misschien iets gebruikt zou kunnen hebben. De man was echter niet alleen Nederlands kampioen bodybuilding, maar ook nog Europees kampioen Taekwondo. Er stond niet ‘Taekwondokampioen overleden op vakantie’. Waarom niet?
Zo zie je dus twee kanten aan het verhaal. Aan de ene kant is het zo dat er in iedere bevolkingsgroep mensen zijn die vroegtijdig overlijden en wordt er naar bodybuilders eerder met de vinger gewezen. Aan de andere kant gebruiken bodybuilders vaak middelen die risico’s met zich meebrengen en zien we bij bodybuilders vaak problemen zoals nierfalen, hartfalen, beroerte, suikerziekte en schildklierproblemen.
Is bodybuilding gevaarlijk?
Is bodybuilding de dodelijkste sport die er is? Nee, bij lange na niet zelfs. Bergbeklimmen is waarschijnlijk de gevaarlijkste sport. Er zijn bergen, zoals de K2 die de killerberg wordt noemt, waar 25 procent van de mensen die de top bereikt niet terugkeert in het basiskamp. Een kwart van de bergbeklimmers die de top haalt, overlijdt op de terugweg. Bij de Annapurna overlijdt zelfs een kwart van alle klimmers, dus ook die de top niet halen. Dat zijn waanzinnige cijfers. Ook dodelijker dan bodybuilding is gemotoriseerde sport. Ondanks alle veiligheidseisen sterven er nog steeds jaarlijks tientallen mensen bij auto- motor- of bootraces, simpelweg omdat de enorme snelheden dodelijk zijn als er iets mis gaat.
Het is moeilijk een goede conclusie te trekken. Het aantal bodybuilders dat vroegtijdig overlijdt is hoog, maar niet hoger dan onder bijvoorbeeld de groep mensen die rookt, de groep mensen die erg slecht eet en drinkt, de groep mensen die veel risico’s neemt met seks of in het verkeer. Bodybuilders hebben gemiddeld genomen een wat risicovollere levenswijze. Dat ontkennen we niet.
Charles Durr
Het aantal bodybuilders dat lichamelijke problemen krijgt zonder vroegtijdig te overlijden is ook wel erg hoog. Bovendien kun je vaststellen dat bodybuilders veel minder vaak echt heel oud worden. Niet alleen de eerder genoemde middelen zijn hier oorzaak van, ook het feit dat ze lange tijd met een hoog lichaamsgewicht rondlopen vergt simpelweg meer van het lichaam dan in het geval van een lichter persoon. Het zeer zware trainen is een belasting voor de gewrichten. Bodybuilding op wedstrijdniveau is niet de meest gezonde bezigheid die je kunt kiezen. En geldt dat niet voor alle topsporten?
Gezond
Laten we wel wezen, nieuwe onderzoeken wijzen het weer uit: trainen met gewichten is zo’n beetje het beste dat je kunt doen voor je gezondheid. Op hoger wedstrijdniveau komen er echter dingen bij de sport kijken die deze voordelen overschaduwen. Gebruik van dopinggeduide middelen komt dan op de eerste plaats, een extreem eetpatroon is twee, jarenlange overbelasting zonder zo nu en dan gas terug te nemen is drie. Train daarom verstandig, met afwisselende perioden van zwaar trainen en wat lichter trainen, en met zo nu en dan wat langere rustperioden.
Eet gezond. Dat betekent vooral gevarieerd, zonder te overdrijven wat betreft calorieën en eiwitten. En vermijd misbruik van middelen waarvan je weet dat ze ernstige bijwerkingen met zich mee kunnen brengen. Bodybuilding is niet levensgevaarlijk, het is zelf niet eens een beetje gevaarlijk. Zo lang je maar weet waarmee je bezig bent en bewust je keuzes maakt.